Mide Yanmaları

Mide yanması nedir?

Mide yediğimiz besinleri asit salgılayarak sindirilmelerini sağlayan bir organ. İçi boş balon gibi esnek bir torba düşünün, besinler içerisine girdiğinde gerilerek genişliyor ve asit salgılamaya başlayarak içerisindeki besinleri sindiriyor. Örnek verecek olursak, yediğiniz eti sindirebiliyor ama kendisi de et olmasına rağmen kendi kendini sindirmiyor. Bu nasıl oluyor? Kendi salgıladığı asitten kendisini koruyabiliyor. Bu özelliği hayati öneme sahip. Mukus salgılıyor. Bu mukus midenin yüzeyinde ahşap üzerine sürülmüş vernik gibi, metal üzerine yapılan boya gibi, mide duvarı boyunca bir kalkan gibi mideyi koruyor. Koruyamadığı durumlar mide yanması şeklinde tariflediğimiz rahatsızlığa neden oluyor.

Gastrit nedir?

Gastrit kelime anlamı olarak mide enfeksiyonu demektir. Mide koruyucu duvarı ve doğal asidik dengesini bozabilen çeşitli etkenler var. Örneğin mide asit miktarını arttıran beslenme biçimi, yüksek protein içerikli beslenme, bazı ilaçlar(özellikle ağrı kesiciler), aşırı baharat, yağlı-kızartmalı besinler, acılı soslar, alkol ve sigara... bu etkenlere uzun süre maruz kalmak mide duvarında harabiyet riskini arttıracaktır. Mide yanması yapan diğer bir etken ise mide mukus duvarının yapısını bozan durumlardır. Helikobakter infeksiyonu ve gastrit örnekleri gibi
Alkol, diyetle alınan aşırı tuz, helikobakter infeksiyonu, sigara, nitrit ve nitratlar, (sucuk, sosis vb.'de, turşu, salamura, beklemiş gıdalarda boldur) A, C, E vitaminleri ve selenyum eksiklikleri mide iltihabı riskini arttıran etkenlerdir.

Mide ülseri nasıl oluşur?

Mide duvarının yüzey alanında mukus miktarının azalması ya da mide içeriğindeki asit oranının artması ya da bu iki faktörün birlikte olmasıyla yer yer ülserler gelişebilir. Ülser, mide içeriğince tahriş olmuş doku bölgesidir. Yüzeyindeki mukus erimiş, mide asitinin mide duvarını sindirmeye başladığı durumdur ülser.

Sindirim sistemi kanamaları nedir?

Derinleşen ülserler midenin kanlanmasını sağlayan damarlara ulaşır ve damar duvarını da tahriş ederse hareketli bir organ olan mide içerisine kanama olur. Bu kanama midede olduğunda mide tıpkı gıdalar gibi kendi kanımızı da sindirir. Kanama miktarının artması dışkıda melenaolarak kendini belli eder. Melena oldukça koyu renktedir(neredeyse siyah) ve kötü kokuludur. Sizde normalden çok daha koyu renkte normalden daha kötü kokan dışkılama yaparsanız lütfen doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyiniz.
Eğer ülser mide içerisinde değil de midenin hemen çıkışında yani barsakların mide içeriğine en yakın pH değerlerine sahip olduğu duodenum bölgesinde olursa aynı şekilde kanama riski taşır. Bu kez kanama mideden sonraki kısımda başladığı için dışkıda kendini melena olarak belli etmez. Vişne çürüğüne yakın renkte bir dışkılama görülebilir.
Sindirim sisteminin neresinde olursa olsun eğer ülser damar duvarını tahriş etmiş ve kanamaya sebep olmuşsa bu durum, diğer tüm kanamalar gibi kan miktarının azalmasına sebep olur.

Sindirim sistemi içerisinde dışkının rengini değiştiremeyecek kadar düşük debideki kanamalar tanı konulana kadar fark edilememiş kan kayıplarıdır ve anemi(kansızlık) sebebidir. Doğru beslenilmesine ve yeterli miktarda kan ilacı(demir +2 veya demir +3) kullanıyor olunmasına rağmen kan değerlerinin normale dönmemesi sindirim sistemindeki düşük debili kanamalara işaret eder.

Mide yanması semptomlarını azaltmak için öncelikle beslenme şeklimize dikkat etmeliyiz. Mide asit oranını düşüren ve mide duvarını koruyan ilaçlar da mevcuttur.

Mide yanmasına ne iyi gelir?

1. Mide içerisine giren besinlerin oluşturduğu ağırlık ve gerilmeyle içerisindeki bezinleri sindirecek asit ve sindirim enzimlerini salgılar. Aşırı beslenme, aşırı asit salgılanması ve midenin aşırı gerilmesi midenin kendini koruyamamasına neden olur. Beslenirken tıka basa yememeye dikkat edilmelidir.
2. Alkol, diyetle alınan aşırı tuz, yağlı-kızartmalı besinler, sigara, nitrit ve nitratlar, bası ilaçlar(özellikle ağrı kesiciler sık görülen mide yanması sebebidir) midenin doğal duvar yapısını bozar
3. Alkol ve sigaradan uzak durulmalıdır
4. Aşırı tuz tüketmekten kaçınılmalıdır
5. Nitrit ve nitrat içeriği yüksek sucuk, sosis, jambon gibi kurutulmuş et ürünleri çok fazla tüketilmemelidir.
6. Mide yanması durumunda karbonat kullanmak midenin pH değerini düşürerek rahatlamasını sağlayacaktır.
7. Mide duvarını doğal mukusa benzer şekilde örterek asitin zararlı etkisinden koruyan ilaçlar kullanılabilir.
8. Mide içerisindeki asiti nötralize eden ilaçlar mide yanmalarında kısa süreli yararlar sağlayabilir.
9. Mide koruyucu olarak bilinen ilaçlar günde 1 adet kullanılarak gün boyu mide asit salınımını azaltarak koruyucu etkinlik sağlayabilirler.

Mide yanması ya da dışkımızın renginin değiştiğini farkettiğimizde doktorumuza başvurmalıyız.