Kansızlık nedir?

Kansızlık

Kansızlık vücudumuzda olması gerekenden daha az kan olmasıdır. Hacim ile ilgilidir. Ortalama yetişkin vücudunda 5 litre kan vardır. Bu hacmin azalması kansızlıktır. Kan hacmindeki küçük değişimler vücudumuz tarafından kolayca tolere edilebilir. Örneğin ciddi aneminiz yok ise 2 ünite(yaklaşık 1 litre ve vücudumuzda var olanın %20'si demektir) kan bağışı yapabilirsiniz.

Anemi nedir?

Anemi ise hastalık ismidir. Bu hastalık dolaşım sisteminin oksijen taşıma kapasitesindeki azalmaya verilen isimdir. Peki oksijen nasıl taşınır? Her gaz gibi bir kısmı, kanda çözünerek taşınır ancak bu yeterli değildir(gazlar sıvılarda çözünürler). İhtiyacın önemli bir kısmını karşılayan taşınım yolu ise hemoglobin ile taşınmasıdır. Hemoglobinin protein zincirleri(alfa, beta,teta,delta gibi çeşitleri vardır ve yetişkinlerin temel hemoglobin zinciri 2 adet alfa+2 adet beta zincirdir) ve demir molekülünden oluşur.

Yeterli oksijenin taşınması için gerekenler;

  1. Demir
  2. Hemoglobin zincirleri
  3. İçerisinde yeteri kadar hemoglobini kılcal damarlarda taşıyabilen sağlam alyuvar hücreleri
  4. Alyuvar hücrelerini yeterli hızda pompalayabilen bir kalp
  5. Hücrelerin içerisinden parçalanmadan taşınabilmeleri için damar bütünlüğü sağlam kan damarları
  6. Sağlıklı çalışan ağız/burun yani soluma kabiliyeti
  7. Nefes borusu akciğer içerisindeki solunum kanallarının açık ve sağlıklı olması(astım, koah, iltihap, tümör ve yabancı cismin olmaması..)
  8. Akciğerlerden geçen kanın oksijene doyması için alveollerin yeterli büyüklükte difüzyona yeterli olması gereklidir
Burundan girerek akciğer alveolüne ulaşan oksijen difüzyonla akciğerde kana, kan içerisinde alyuvar zarından geçerek alyuvar hücresi içerisine geçer. Alyuvarda hemoglobine bağlanır. Taşınır. Oksijen oranının azaldığı doku ve organlarımızda önce hemoglobinden sonra alyuvardan ayrılır. Kullanılmak üzere ihtiyacı olan dokulara doğru çözünür ve hücre zarından çözünerek içeriye girer. Hücre içerisinde enerji üretimi esnasında kullanılır. Bu 8 faktörden herhangi birinde oluşan eksiklik yorgunluk, halsizlik, egzersiz performansının azalmasıolarak karşımıza çıkar.
Dolaşım sisteminin oksijen taşıma kapasitesindeki azalma anemidir ve çeşitli sebepler buna neden olur. Örneğin
  • Diyette yeteri kadar demir alınamazsa demir eksikliği anemisi (toplumda en sık görülen anemi çeşididir)
  • Kronik bir başka hastalık sonrası görülen ve vücutta yeteri kadar demir var olmasına rağmen demirin kullanılamaması sonucu gelişen kronik hastalık anemisi
  • B12 vitamini ve folik asit DNA sentezi için gereklidir. Eksiklikleri halinde DNA sentezi azalacağı için büyümüş ama bölünememiş alyuvarlar görünür. Büyük ve iri hacimli alyuvarlar kılcal damarlardan geçmekte zorlanan  ve parçalanabilen daha hantal hücrelerdir. B12 vitamini ve folik asit eksikliğine bağlı anemiler (toplumda sık görülür)
  • Hemoglobin zincirlerin üretimesi için gerekli gende eksiklik/hata varsa talesemi grubukalıtsal anemi hastalıkları oluşur
  • Alyuvarların kılcal damarlardan parçalanmadan geçmesini sağlayan kendine özgü yuvarlak ortasından basık şekli vardır. Bu şeklin ve esnekliğin sağlanamamasına neden olan hastalık grupları da anemi sebebidir. Herediter sferositoz, herediter eliptositoz
  • Hemoglobinin 4 zincir ve ortasında duran demir molekülünün yapısında değişikliğe neden olan bu şekilde var olan hemoglobinlerin oksijen taşımasını zorlaştıran orak hücreli anemi
  • Alyuvar hücrelerinin damar içerisinde dolaşırken parçalanmasına(hemoliz) neden olan durumlar da(mekanik kalp kapağı takılmış hasta, aşırı egzersiz...) normal ömrünü(alyuvarların kandaki ortalama ömrü 120 gündür) tamamlayamadan ölmeleri sonucu hemolitik anemiler

Neler öğrendik?

  1. Yeterli oksijen taşınmasına engel olan herhangi bir durum anemi sebebi olabilir
  2. Oksijen için kritik taşınma yolu hemoglobin ile taşınmaktır
  3. Demir, B12, B6(folik asit) oksijen taşınması için gereklidir

Neler yapmalıyız?

  1. Yeterli demir, B12, B6 tüketmeye dikkat etmeliyiz
  2. Yorgunluk, halsizlik, egzersiz performansının azalması, sabahları uyanmakta güçlük çekiyorsanız doktorunuza başvurmalısınız
  3. Talesemi grubu veya orak hücre anemisi gibi genetik hastalıklardan birine sahipseniz çocuklarınızın kan sayımını kontrol ettirmeyi ve bir kez hemoglobin elektroforezi yaptırmayı unutmayınız.

Bonus

Genetik anemi hastalıklarının farkında olunması için çiftlerin evlenmeden önce hemoglobin elektroforezi ve kan sayımı yaptırmaları gerektiğini biliyor muydunuz?

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Calpol 120 mg/5 ml 150 Ml Süspansiyon Kullanım Rehberi

Calpol 6 Plus 250 mg/5 ml Süspansiyon Kullanım Rehberi

İburamin Zero kaç yaşından sonra kullanılır?