Akut Tonsillofarenjit (Bademcik İltihabı)
Akut Tonsillofarenjit
ÜSYE grubundan bir hastalıktır ve Tonsil(bademcik) ile farenksin(yutak) enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonda boğazda ağrı, kızarıklık ve bademcik büyümesini farkedebilirsiniz. Eritem, eksudasyon, ülserasyon veya membran da görülebilen bulgulardandır. Bu enfeksiyon çoğunlukla viral, bazen bakteriyel kaynaklıdır.Akut tonsillofarenjit çocukluk çağında en sık görülen enfeksiyonlardandır. Hastalık 1 hafta ile 10 gün içerisinde kendiliğinden iyileşebilir. 3 yaş altında görülen akut tonsillofarenjitin nedeni sıklıkla virüslerdir.
Tüm yaşlar düşünüldüğünde etken yaklaşık %70'in üzerinde virüslerdir. Adenovirus, Enterovirus, Parainfluenza, Epstein-Barr (EBV), Herpes simplex virus (HSV), RSV, Influenza A ve B, Cytomegalovirus, Rhinovirus en sık etkenlerdir.
Bakteriler arasında ise en önemli patojen A Grubu Beta Hemolitik Streptokok (AGBHS)’dur. En sık 5-15 yaş arası çocuklarda tonsillofarenjite neden olur ve olguların %10-30’unda etkendir. Erişkin yaşlarda bu oran %5-10'a düşer.
Akut tonsillofarenjit sıklıkla ani başlar. Ateş, boğaz ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı genel semptomlarıdır. Öksürük, ses kısıklığı, burun akıntısı ve konjuktivit(gözlerin kızarması şeklinde kendini belli eder) viral enfeksiyonu düşündürmelidir. Viral hastalıklar için genellikle semptomatik tedavi yeterlidir.
Tonsillalar üzerinde kript ve eksudasyon bakteriyel enfeksiyona işaret etmekle birlikte EBV, HSV, Adenovirus, Candida ve Primer Human immunodeficiency virus (HIV) enfeksiyonlarında kript ve eksudasyon da görülebilir
Bakteriyel(AGBHS) enfeksiyonunu düşündüren klinik semptom ve bulgular; yüksek ateş, tonsillada büyüme veya eksudasyon, hassas servikal ön lenfadenopati(LAP) ve öksürük olmamasıdır (Tablo 1). Bu bulguların hiç birisi yoksa AGBHS enfeksiyon riski %2-3, biri varsa %4-6, ikisi varsa %10-12, üçü varsa %27-38 ve dördü varsa %38-63’dür.
Viral tonsillofarenjitler genelde kendini sınırlar. Bakteriyel tonsillofarenjitlerin tedavisi ise 10 gündür. Tedavi ile bulaştırıcılık 24 saat içinde en düşük düzeye iner. Yüksek ateş genellikle 2-4 günde düşer, diğer semptomlar ise 3-4 günde kaybolur.
Nazofarengeal bölgeden enfeksiyon deriye taşınıp erizipel veya piyodermiye neden olabilir. Sinüzit, otit, mastoidit, peritonsiller abse, septik artrit, osteomiyelit, kavernöz sinus trombozu ve bakteriyemi süpüratif komplikasyonlardır. Lenfatik yayılımla servikal adenit olabilir. Rekürren tonsillofarenjit ve streptokokal toksik şok sendromu oluşabilir.Akut Tonsillofaranjit sonrası görülebilecek en ciddi komplikasyon Akut Romatizmal Ateş(ARA)'dir.
Viral tonsillofarenjitler genelde kendini sınırlar. Bakteriyel tonsillofarenjitlerin tedavisi ise 10 gündür. Tedavi ile bulaştırıcılık 24 saat içinde en düşük düzeye iner. Yüksek ateş genellikle 2-4 günde düşer, diğer semptomlar ise 3-4 günde kaybolur.
Bademcik iltihabında tedavi
Bakteriyel tonsillofarenjitlerin tedavisinde ilk tercih edilecek ilaç penisilin grubudur. Amoksisilin'in plazma yarı ömrü daha uzundur ve pensilinlere göre daha etkili olacaktır. Sık tekrarlayan (rekürren) bakteriyel tonsillofarenjitlerde oral sefalosporinler vermek daha etkili olacaktır. Penisilin allerjisi olan hastalarda sefalosporinler verilebilir. Anaflaktik penisilin alerjisi geçirmiş hastalarda ise macrolid grubu antibiyotikler verilebilir.
Bir yılda 6-7 AGBHS tonsillofarenjit atağı veya iki yılda her yıl 3-4 atak geçirenlerde tonsillektomi(bademciğin ameliyet ile alınması) endikasyonu mevcuttur.
2. ÜSYE süresince kağıt mendil taşımayı ihmal etmemeliyiz.
3. Sık sık el yıkamak temasla bulaşı engellemenin en güzel çözümüdür.
4. Havaların soğuk olması yaşadığımız ortamı havalandırmamıza engel olmamalıdır.
5. ÜSYE hastalığımız varken kalabalık ortamlardan uzak durmamız hastalığımızı başkalarına bulaştırmamıza engel olacaktır.
6. ÜSYE hastalığı olan kişilere damlacık yoluyla bulaşı en aza indirmek amacıyla yaklaşık 1 metre mesafede durmaya gayret edilmelidir.
7. ÜSYE hastalığıı olan aile bireyleri varsa çocuklarına fazla temas etmemeye çaba göstermelidir.
Difteri olgularında penisilin tedavisi yanısıra difteri antitoksini verilmelidir. Klinik olarak ağır seyirli veya immun yetmezliği olanlarda herpes simplex farenjitinde asiklovir kullanılır.
2. yaş altında görülen akut tonsillofarenjitin nedeni sıklıkla virüslerdir. Viral hastalıklarda antibiyotik kullanımının faydası yoktur.
3. Tüm yaşlar birlikte düşünüldüğünde akut tonsillofarenjitin en sık nedeni %70 ile virüslerdir.
4. Öksürük, ses kısıklığı, burun akıntısı ve konjonktivitviral enfeksiyonu düşündürür.
5. Akut tonsillofarenjit sonrası görülebilecek en ciddi komplikasyon Akut Romatizmal Ateş (ARA)'dır.
Neler öğrendik?
1. ÜSYE grubu bir hastalıktır.2. yaş altında görülen akut tonsillofarenjitin nedeni sıklıkla virüslerdir. Viral hastalıklarda antibiyotik kullanımının faydası yoktur.
3. Tüm yaşlar birlikte düşünüldüğünde akut tonsillofarenjitin en sık nedeni %70 ile virüslerdir.
4. Öksürük, ses kısıklığı, burun akıntısı ve konjonktivitviral enfeksiyonu düşündürür.
5. Akut tonsillofarenjit sonrası görülebilecek en ciddi komplikasyon Akut Romatizmal Ateş (ARA)'dır.
Neler yapmalıyız?
1. ÜSYE olan insanlara yakın durmamaya gayret etmeliyiz.2. ÜSYE süresince kağıt mendil taşımayı ihmal etmemeliyiz.
3. Sık sık el yıkamak temasla bulaşı engellemenin en güzel çözümüdür.
4. Havaların soğuk olması yaşadığımız ortamı havalandırmamıza engel olmamalıdır.
5. ÜSYE hastalığımız varken kalabalık ortamlardan uzak durmamız hastalığımızı başkalarına bulaştırmamıza engel olacaktır.
6. ÜSYE hastalığı olan kişilere damlacık yoluyla bulaşı en aza indirmek amacıyla yaklaşık 1 metre mesafede durmaya gayret edilmelidir.
7. ÜSYE hastalığıı olan aile bireyleri varsa çocuklarına fazla temas etmemeye çaba göstermelidir.
Yorumlar
Yorum Gönder